آکادمی و موسسه علمی پژوهشی ابن سینا

عامل دخیل در موثر بودن چکیده چیست؟

یک چکیده خوب و موثر دارای ویژگی های زیر است:

- باید یک پاراگراف منسجم بوده و قادر به خلاصه سازی فحوای مقاله به صورت مستقل و به شکل ظریف و واضح باشد.
- باید تمام حوزه ها را پوشش داده و خلاصه ای روشن از هدف و دامنه مطالعه، روش شناسی، یافته ها و نتیجه گیری ها و تلویحات ضمنی آن ارائه نماید. چکیده باید آینه تمام نمای گزارش باشد.
- چکیده باید نه تنها برای خوانندگان علاقمند بلکه برای طیف وسیعی از مخاطبان قابل درک باشد.
- چکیده نباید حاوی مطالبی باشد که در مقاله اصلی به آن اشاره نشده است و باید در بیان نتیجه گیری ها دقیق و صادق باشد.

مولفه های چکیده

در اغلب موارد، چکیده به عنوان یک پاراگراف مجزا و منفرد نوشته می شود. با این حال اغلب مجلات چکیده ساختارمند را ترجیح می دهند. در هر صورت توصیه می شود برای نگارش چکیده موثر طبق دستورالعمل عمل شود. چکیده باید به عناوین کلی زیر پاسخ دهد: انگیزه، بیان مسئله، رویکرد و نتایج.
مولفه های چکیده عبارتنداز:
- زمینه/مقدمه/اهداف اصلی و فرعی
- روش ها
- نتایج
- نتیجه گیری
باید توجه داشته باشیم که اگرچه چکیده بازتابی از مقاله است، بخش بحث جایی در چکیده ندارد و از اجزای آن نیست.

عنوان

عنوان معمولا "خلاصه مقاله در یک سطر" نامیده می شود و باید دقیق و اختصاصی باشد. در فصل گذشته به این بخش پرداختیم.
عنوان و اطلاعات نویسنده معمولا بخشی از چکیده هایی هستند که برای کنفرانس ها ارسال می شوند و معمولا در چکیده هایی که برای مجلات ارسال می شود این بخش حذف می شود. در اغلب مجلات، فرآیند داوری بدون درج نام انجام می شود و به همین دلیل نویسندگان باید صفحه عنوان، چکیده و مقاله را در قالب فایل های مجزا ارسال نمایند.

زمینه

مولفه های انگیزه و بیان مسئله معمولا با استفاده از "زمینه/مقدمه" توصیف می شوند. این بخش مربوط به بیان اهمیت گزارش بوده و بر هدف آن تاکید می شود. این بخش برای بیان مسئله و نقش این مطالعه در برطرف سازی ابهام های موجود مناسب است. با این حال اگر بیان مسئله شناخته شده نباشد، توصیه می شود قبل از توصیف مسئله، انگیزه انجام این مطالعه به شکل "چرا این مسئله برای شما مهم است" مطرح شود. گاهی بهتر است به جای بیان مسئله و یا دلایل انجام مطالعه به اهداف پژوهش بپردازید.

این موضوع زمانی حائز اهمیت است که باید در یک مقاله با محدودیت دقیق کلمه حجم بالایی از اطلاعات ارائه شود. به عنوان مثال:
این مطالعه مشاهده ای آینده نگر برای تعیین بروز، نرخ ناخوشی و مرگ و میر ناشی از ترومبوآمبولی وریدی در بیماران تحت جراحی و ارزیابی روایی و پایایی نمره دهی انطباقی کاپرین برای طبقه بندی ریسک پروفیلاکسی VTE انجام شده است.
زمینه باید با اهداف اصلی و فرعی مطالعه به پایان برسد. می توان اهداف را با استفاده از فرآیندهای PICO که ماهیت خودتبیینی دارند چارچوب بندی نمود: P جمعیت بیمار، I مداخله/مواجهه، C مداخله مقایسه ای، O پیامد. به عنوان مثال:

تعیین برتری فلوروراسیل یا جمسیتابین (I/C) از نظر طول عمر کلی (O) به عنوان درمان تکمیلی بعد از جراحی سرطان پانکراس (P) (9).
بنابراین بخش زمینه/مقدمه باید بر ارائه مطالب کوتاه و روشن که متعاقبا به سایر بخش های چکیده منتهی می شوند تمرکز نماید. با این حال این بخش باید کوتاه ترین بخش چکیده باشد زیرا خوانندگان به دنبال آگاهی از یافته ها هستند و نه زمینه. بنابراین در زمان نگارش مقاله، باید مراقب باشیم توضیح زمینه به قدری باشد که فضای کافی برای نتایج باقی بماند.

روش ها

بخش روش ها مربوط به "رویکرد" شما در قبال مسئله و شیوه حل آن است. این دومین بخش طولانی چکیده است و باید به دقت اینکه چه چیزی و به چه صورت انجام شده است تبیین شود. اعتبار یک مقاله وابسته به طرح پژوهش و روش ها است و به همین دلیل بر ضرورت توضیح دقیق و روشن بخش روش ها در چکیده تاکید می شود.
در این بخش باید طرح پژوهش، رویکرد مورد استفاده برای پاسخ به بیان مسئله و نحوه تحلیل آن، اندازه نمونه و غیره توضیح داده شوند. لازم است نکات نهایی و مهم به خوبی تبیین شوند تا توجه خواننده به سمت مسئله معطوف شود.
تمام نکات مهم را می توان با استفاده از قالب ساختارمند به خوانندگان منتقل نمود. برخی مجلات مانند جراحی JAMA استفاده از چکیده ساختارمند با عناوین مشخص نظیر هدف، طرح پژوهش، شرایط، مداخله/کنترل/مواجهه و مقیاس های پیامد را توصیه می نمایند. این روند منجر به بهبود کیفیت و دقت اطلاعات می شود.

نتایج

این بخش طولانی ترین و مهمترین بخش چکیده است. اصل اختصار نباید در کیفیت اطلاعاتی که در بخش نتایج ارائه می شود خلل ایجاد نماید. این بخش باید دقیق بوده و با رعایت حدود کلمات پیشنهادی شامل توصیف دقیق تمام یافته های پژوهشی باشد. در این بخش باید به تعداد بیماران، تعداد افراد تحلیل شده، نرخ ریزش و نتایج و نکات مهم و ترجیحات با مقدار P مربوطه و فاصله اطمینان اشاره شود. از استفاده از عبارات مبهم مانند "تفاوت بسیار اندک" جدا باید خودداری شود. به ندرت استفاده از جدول یا شکل در چکیده مجاز است. این روند معمولا در چکیده های کنفرانس رخ می دهد و نه چکیده های ارسالی برای مجلات.

نتیجه گیری

این بخش باید پاسخی صریح به سوال پژوهشی بوده و به دقت به توصیف پیام اصلی مطالعه در قالب یک یا دو جمله بپردازد.
هدف اصلی و اهداف فرعی: مقایسه زمان برش، میزان خون از دست رفته در حین برش، درد در محل برش بعد از جراحی و عفونت زخم بین برش الکتروکوتری و اسکالپل بعد از لاپاروتومی خط میانی.
نتیجه گیری: درد در ناحیه برش بعد از جراحی، مدت زمان برش و نرخ عفونت زخم در هر دو گروه مشابه بود اما میزان خون از دست رفته در برش الکتروکوتری به نحو معنی داری کمتر از برش اسکالپال بعد از لاپاراتومی خط میانی بود.

در این بخش به یافته ها و نتایج فرعی مهم و دیدگاه پژوهشگر و توصیه های وی نیز پرداخته می شود. وظیفه پژوهشگر این است که در بیان نتیجه گیری ها صادق باشد؛ این اظهارات توسط خوانندگان بر اساس ارزش ظاهری قضاوت شده و به عنوان حقایق ارزیابی می شوند. وقتی برای پذیرش مقاله جهت چاپ، مقاله تحت داوری قرار می گیرد مهمترین معیار ارزیابی این است که آیا نتایج از یافته های مطالعه اخذ شده اند یا خیر.

ساختار و پیکره اطلاعاتی که در بخش چکیده ارائه می شود ثابت است اما برخی مجلات یا مقالات خاص دارای الزامات و شرایط ویژه هستند. چکیده های گزارش های موردی/گزارش های متوالی/نمایش ویدئوی باید حاوی موارد زیر باشد اما عناوین اصلی همیشه یکسان و ثابت است:

- مقدمه/زمینه باید به ماهیت نادر مورد/بداعت رویه و غیره اشاره نماید؛
- بخش روش ها معمولا جای خود را به شرح خلاصه مورد می دهد.
- برای چکیده یک ویدئو، نکات مهم ویدئو باید توصیف شوند.
- بخش نتیجه گیری باید شامل پیام اصلی گزارش موردی/ویدئو برای متخصص بالینی/خواننده باشد.

در صورت داشتن هرگونه سوال در ارتباط با کلیات مقاله با ما در ارتباط باشید.